Ὁ Ἅγιος Θεοφάνης ὁ Ἔγκλειστος, μᾶς ἀποκαλύπτει καί γιά τήν δική μας πνευματική κατάσταση. Πότε αὐτή θά εἶναι ἀνάλογη τῆς ἀλήθειας, τῆς πραότητας καί τῆς ταπείνωσης, τῆς ὑπακοῆς καί κάθε ἄλλης ἀρετῆς τοῦ Κυρίου; Κυρίως ὅμως τῆς θυσιαστικῆς ἀγάπης τοῦ Θεανθρώπου Ἰησοῦ Χριστοῦ.
Ὁ Ἅγιος Θεοφάνης ὁ Ἔγκλειστος μᾶς λέγει μέ πολύ ἁπλᾶ λόγια ὅτι: (3)
“Ἡ φυσική καί ὁμαλή σχέση μας μέ τόν Τριαδικό Θεό προϋποθέτει καρδιά ἔμπονη, συντετριμμένη καί ὁλοκληρωτικά ἀφοσιωμένη σ’ Αὐτόν, καρδιά πού μυστικά ἀναφωνεῖ κάθε στιγμή: «Κύριε, ἐσύ τά γνωρίζεις ὅλα· σῶσε με»!
– Ἄν παραδοθοῦμε στά χέρια Του, ἡ σοφή καί ἅγια βουλή Του θά κάνει μέ ἐμᾶς καί σέ ἐμᾶς ὅ,τι εἶναι πρόσφορο γιά τή σωτηρία μας…
Τό ἔργο τῆς ἀδιάλειπτης προσευχῆς δέν εἶναι μόνο γιά τούς ἡσυχαστές, ἀλλά εἶναι γιά ὅλους τούς πιστούς χριστιανούς, στούς ὁποίους ὁ Κύριος, μέσω τοῦ Ἁγίου Ἀποστόλου Παῦλου, παραγγέλλει: «Πάντοτε χαίρετε, ἀδιαλείπτως προσεύχεσθε ἐν παντί εὐχαριστεῖτε· τοῦτο γάρ θέλημα Θεοῦ ἐν Χριστῷ Ἰησοῦ εἰς ὑμᾶς» (Α΄ Θεσ. 5, 16-18).
Ὑπάρχουν διάφορες βαθμίδες προσευχῆς μέχρι τήν ἀδιάλειπτη προσευχή.
Ὅλες εἶναι ἔργο τοῦ Θεοῦ, πού παρακολουθεῖ τίς καρδιές τῶν ἀνθρώπων ἐξίσου, ἀνεξάρτητα ἀπό τήν ἰδιότητά τους ὡς μοναχῶν ἤ κοσμικῶν.
Καί ὅταν μία καρδιά, ὅποια κι ἄν εἶναι, στρέφεται σέ Αὐτόν, τήν πλησιάζει μέ ἀγάπη καί ἑνώνεται μαζί της.
– Πῶς διατηρεῖται στήν καρδιά ὁ «φόβος τοῦ Θεοῦ»;
– Ὁ φόβος τοῦ Θεοῦ εἶναι γέννημα τῆς πίστεως καί προϋπόθεση τῆς πνευματικῆς προκοπῆς.
Ὅταν ἐγκατασταθεῖ στήν καρδιά, σάν τόν καλό νοικοκύρη τά τακτοποιεῖ ὅλα.
– Ἔχουμε φόβο Θεοῦ;
– Ἄν ναί, ἄς εὐχαριστήσουμε τόν Κύριο, πού μᾶς τόν ἔδωσε, καί ἄς τόν φυλάξουμε σάν πολύτιμο θησαυρό.
Ἄν, ὅμως, δέν τόν ἔχουμε τόν φόβο τοῦ Θεοῦ μέσα μας, ἄς κάνουμε ὅ,τι μποροῦμε γιά νά τόν ἀποκτήσουμε, γνωρίζοντας ὅτι γιά τήν ἔλλειψή του εὐθύνονται κυρίως ἡ ἀπροσεξία καί ἡ ἀμέλειά μας.\
– Ἀπό τό φόβο τοῦ Θεοῦ γεννιέται: Ἡ μετάνοια, ἡ συντριβή, καί τό πένθος γιά τίς ἁμαρτίες.
Μακάρι τό αἴσθημα αὐτό, ὁ πρόδρομος τῆς (δικῆς μας) σωτηρίας, νά μήν ἀπομακρύνεται ποτέ ἀπό τήν καρδιά!
Ἡ ψυχή δέν μπορεῖ νά ἐπιθυμήσει νά χωριστεῖ ἀπό τό σῶμα, ἄν ἡ διάθεσή της δέν γίνει ἀνεξάρτητη ἀπό τόν ἀέρα αὐτό τοῦ σώματός μας.
Γιά νά διατηρηθεῖ μέσα μας ὁ φόβος τοῦ Θεοῦ, πρέπει νά κρατᾶμε ἀδιάλειπτη τή μνήμη τοῦ θανάτου, ἀλλά καί τῆς μελλούσης Κρίσεως, ἑνωμένη μέ τή συνεχόμενη συναίσθηση τῆς παρουσίας τοῦ Κυρίου Ἰησοῦ Χριστοῦ:
– «Ὁ Θεός εἶναι πάντοτε κοντά μας, ὅμως βρίσκεται πάντα μέσα στήν καρδιά μας, βλέποντας, ἀκούοντας καί ἀναγνωρίζοντας τά πάντα, ἀκόμα καί τούς πιό ἀπόκρυφους συλλογισμούς μας».
Ὅταν αὐτή ἡ τριάδα τῆς πνευματικῆς κατάστασης τῆς Θείας χάριτος καί τῆς ψυχικῆς προόδου -φόβος Θεοῦ, μνήμη θανάτου, συναίσθηση Θείας παρουσίας- ἐγκατασταθεῖ μέσα μας, τότε ἡ προσευχή ξεχύνεται ἀπό τήν καρδιά αὐθόρμητα· τότε ἡ ἐλπίδα τῆς σωτηρίας γίνεται στερεή.
Τό φόβο τοῦ Θεοῦ τίποτα δέν τόν διατηρεῖ τόσο, ὅσο ἡ μνήμη τῆς φοβερῆς Κρίσεως.
Ἡ μνήμη, ὅμως, αὐτή δέν πρέπει νά μᾶς δημιουργεῖ ἀθυμία, ἀλλά νά μᾶς ἐμπνέει ἀγωνιστικότητα καί μετάνοια.
Ἄς προσπαθοῦμε νά μένουμε ἀμόλυντοι ἀπό τό ρύπο τῆς ἁμαρτίας.
Κι’ ἄν κάποτε-κάποτε ἁμαρτάνουμε, ἄς καθαριζόμαστε μέ τήν Ἐξομολόγηση.
Ἔτσι, ἐλπίζοντας πάντα στό ἔλεος τοῦ Θεοῦ, δέν θά λιποψυχοῦμε.
Ὁ Κριτής μας, ἄλλωστε, εἶναι σπλαχνικός καί φιλάνθρωπος.
Δέν ψάχνει νά βρεῖ κάτι γιά νά μᾶς καταδικάσει.
Ἀπεναντίας, ψάχνει κάτι, ὥστε τό παραμικρό, γιά νά μᾶς δικαιώσει:
– Ὁ Θεός καί ἡ συνείδησή μας.
– Ἄν ἐγκάρδια ἀποφασίσετε νά ὑπακούετε πάντοτε στόν Κύριο καί μέ ὁλόκληρη τήν πολιτεία σας νά εὐαρεστεῖτε Ἐκεῖνον μόνο.
Κι’ ἄν ὕστερα, σέ κάθε ἀδιέξοδο καί κάθε ἀνάγκη σας, στρέφεστε μέ πίστη καί ἀφοσίωση πάλι σ’ Ἐκεῖνον μόνο, τότε νά εἶστε βέβαιοι ὅτι ὅλα στή ζωή σας, τόσο τήν πνευματική ὅσο καί τήν ἐγκόσμια, θά ἐξελίσσονται μέ ἐπιτυχία.
Εἶναι μεγάλο πράγμα νά συνειδητοποιήσει κανείς ὅτι χωρίς τό Θεό τίποτα δέν μπορεῖ νά κάνει.
Καί ἀφοῦ τό συνειδητοποιήσει, νά καταφεύγει μέ ἐμπιστοσύνη στή βοήθειά Του: «Ἐγώ εἰμι ἡ ἄμπελος, ὑμεῖς τά κλήματα. Ὁ μένων ἐν ἐμοί κἀγώ ἐν αὐτῷ, οὗτος φέρει καρπόν πολύν, ὅτι χωρίς ἐμοῦ οὐ δύνασθε ποιεῖν οὐδέν» (Ἰωάν. 15, 5).
Ἐκεῖνον μόνο, κι ἄν ὕστερα, σέ κάθε ἀδιέξοδο καί κάθε ἀνάγκη σας, στρέφεστε μέ πίστη καί ἀφοσίωση πάλι σ’ Ἐκεῖνον μόνο.
Τότε νά εἶστε βέβαιοι ὅτι ὅλα στή ζωή σας, τόσο τήν πνευματική ὅσο καί τήν ἐγκόσμια καί γήινη, θά ἐξελίσσονται μέ ἐπιτυχία.
Ἡ συνείδηση πρέπει νά κατευθύνει σωστά τήν ψυχή καί νά τήν πληροφορεῖ ἀλάθητα γιά τό ἀγαθό σέ κάθε μία περίσταση.
– Αὐτό, ὅμως, δέν μπορεῖ νά τό κάνει, ἄν δέν εἶναι καθαρή καί φωτισμένη.
– Ἄς τήν καθαρίσουμε, λοιπόν, μέ τήν ἄσκηση καί τήν τήρηση τῶν ἐντολῶν τοῦ Κυρίου, πού ἀπαλλάσσουν τήν καρδιά ἀπό τά πάθη.
Καί ἄς τή φωτίσουμε μέ τό Θεῖο φῶς, μελετώντας τό Εὐαγγέλιο.
Ἀπό ἐκεῖ θά ἀντλήσουμε ὅλους τούς σοφούς κανόνες, μέ τούς ὁποίους καί διά τῆς χάριτος θά χειραγωγήσουμε τή συνείδησή μας στό ἅγιο θέλημα τοῦ Θεοῦ”.
Ἀμήν, γένοιτο!
